ალექსანდრე ზავაროვი
_%E2%80%94_Ukrainian_and_Soviet_Football_Midfielder.png) | |||
| პირადი მონაცემები | |||
|---|---|---|---|
| სრული სახელი | ალექსანდრე ანატოლის ძე ზავაროვი | ||
| დაბადების თარიღი | 26 აპრილი, 1961 | ||
| დაბადების ადგილი |
ლუგანსკი, უკრაინის სსრ, სსრ კავშირი | ||
| სიმაღლე | 170 სმ | ||
| სათამაშო პოზიცია | ნახევარმცველი | ||
| საკლუბო ინფორმაცია | |||
| მიმდინარე კლუბი |
დინამო კიევი (კლუბის სკაუტი) | ||
| ახალგაზრდული კარიერა | |||
| 1968–1977 | ზარია ლუგანსკი | ||
| პროფესიონალური კარიერა* | |||
| წლები | გუნდი | მატჩი | (გოლი) |
| 1977–1979 | ზარია ლუგანსკი | 23 | (7) |
| 1980–1982 | სკა დ/როსტოვი | 64 | (13) |
| 1982–1983 | ზარია ლუგანსკი | 30 | (10) |
| 1983–1988 | დინამო კიევი | 136 | (36) |
| 1988–1990 | იუვენტუსი | 60 | (7) |
| 1990–1995 | ნანსი | 133 | (23) |
| 1995–1998 | სენ-დიზიე | ? | (17) |
| ეროვნული ნაკრები | |||
| 1985–1990 | საბჭოთა კავშირი | 41 | (6) |
| სამწვრთნელო კარიერა | |||
| 1995–2003 | სენ-დიზიე (თ.) | ||
| 2003–2004 | ვილი | ||
| 2004 | ჟენისი | ||
| 2005 | მეტალისტი ხარკოვი [1] | ||
| 2005 | მოსკოვი (დუბლები) | ||
| 2006–2010 | არსენალი კიევი | ||
| 2012 | უკრაინა (თანაშემწე) | ||
| 2013–2016 | უკრაინა (ასისტენტი) | ||
| 2018– | დინამო კიევი (სკაუტი) | ||
|
* პროფესიონალურ კლუბებში გამოსვლა და გოლები მხოლოდ ეროვნული ლიგებისთვის იანგარიშება | |||
ალექსანდრე ზავაროვი (უკრ. Олександр Анатолійович Заваров, რუს. Алекса́ндр Анато́льевич Зава́ров; დ. 26 აპრილი, 1961, ლუგანსკი, უკრაინის სსრ) — უკრაინელი და საბჭოთა ფეხბურთელი და ფეხბურთის მწვრთნელი. საბჭოთა კავშირის სპორტის დამსახურებული ოსტატი (1986). თამაშობდა ნახევარმცველის პოზიციაზე. იცავდა ლუგანსკის „ზარიას“, დონის როსტოვის „სკა“-ს, კიევის „დინამოს“, „იუვენტუსის“, „ნანსის“, „სენ-დიზიეს“ და საბჭოთა კავშირის ეროვნული ნაკრების ღირსებას. საბჭოთა კავშირის თასის მფლობელი (1981) დონის როსტოვის „სკა“-ს შემადგენლობაში. საბჭოთა კავშირის ორგზის (1985, 1986) ჩემპიონი, საბჭოთა კავშირის თასის ორგზის (1985, 1987), საბჭოთა კავშირის სუპერთასის ორგზის (1986, 1987), ევროპის თასების მფლობელთა თასის (1986) მფლობელი და უეფა-ს სუპერთასის ფინალისტი კიევის „დინამოს“ შემადგენლობაში. იტალიის თასისა და უეფა-ს თასის მფლობელი „იუვენტუსის“ შემადგენლობაში. ევროპის 1988 წლის ვიცე-ჩემპიონი, 1986 წლის მექსიკის და 1990 წლის იტალიის მსოფლიო ჩემპიონატების მონაწილე საბჭოთა კავშირის ეროვნული ნაკრების შემადგენლობაში.[2][3][4]
1986 წელს დაასახელეს საბჭოთა კავშირის წლის საუკეთესო ფეხბურთელად. ოთხჯერ იყო დასახელებული საბჭოთა კავშირის წლის 33 საუკეთესო ფეხბურთელის სიაში და ოთხჯერვე პირველ ნომრად.[5][6][კომ. 1]
საკლუბო კარიერა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]„ზარია“ და „სკა“
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ვოროშილოვგრადის ოლიმპიური რეზერვების ბავშვთა და მოზარდთა სპეციალიზებული სკოლა „ზარიას“[კომ. 2] აღზრდილი. პირველი მწვრთნელი — ბორის ვასილის ძე ფომიჩიოვი.[7] თანატოლთა შორის ადრეული ასაკიდანვე გამოირჩეოდა, როგორც მოედანზე იმპროვიზაციის უნარით, ასევე, — ფილიგრანული და არასტანდარტული ტექნიკური ილეთებით.[8] სკოლის[9] საფეხბურთო გუნდის შემადგენლობაში უკრაინაში გამართულ „ტყავის ბურთის“[10] ნორჩ ფეხბურთელთა ტურნირზე ორჯერ შეძლო ფინალში გასვლა და ვერცხლის მედლების მოპოვება.
1977 წელს ზავაროვი „ზარიას“ მაშინდელმა მწვრთნელმა იოჟეფ საბომ შეამჩნია და კლუბის დუბლშემადგენლობაში მიიწვია. რაც შეეხება გუნდის ძირითად შემადგენლობას, მის რიგებში პირველად 1979 წლის 27 აპრილს, საკავშირო ჩემპიონატის მე-6 ტურის კალენდარულ მატჩში, თბილისის „დინამოს“ წინააღმდეგ გამოდის მინდორზე. შეხვედრას „დინამოს“ სტადიონი მასპინძლობს და მას 50 ათასი ფეხბურთის გულშემატკივარი ესწრება. სტუმრები თამაშს ასეთი შემადგენლობით იწყებენ: კნიაზევი, ნაიდენკო, მალიგინი, იგნატენკო, სოროკალეტი, შევლიუკი, გამულა, პოლუკაროვი, კოლესნიკოვი, ოლენევი, ბიკოვი. ზავაროვი მატჩის მეორე ტაიმში, იგორ გამულას ნაცვლად ერთვება თამაშში.[11] დაპირისპირება მასპინძელთა გამარჯვებით, ანგარიშით 3–0 მთავრდება.[12][13]
სადებიუტო სეზონში თავდამსხმელის პოზიციაზე მოთამაშე 18 წლის ზავაროვმა 7 გოლი გაიტანა. იმავე წელს იგი სსრ კავშირის იუნიორთა ნაკრებში მიიწვიეს, რომელმაც იაპონიაში გამართულ მსოფლიო ჩემპიონატზე იუნიორთა შორის ვერცხლის მედლები მოიპოვა. ფინალური შეხვედრა მათ არგენტინელ თანატოლებთან დათმეს, რომელთა რიგებში სხვა ფეხბურთელებთან ერთად თამაშობდნენ რამონ დიასი, ხუან ბარბასი და დიეგო მარადონა.
მომდევნო ორი წელი სამხედრო სავალდებულო სამსახურის გავლის პერიოდში ზავაროვი დონის როსტოვის „სკა“-ს რიგებშია. კლუბი მან ორი მიზეზის — ლუგანსკთან სიახლოვისა და „სკა“-ს შემადგენლობაში ექს-ლუგანსკელების — ძმები კუზნეცოვების, სერგეი ანდრეევის და ვალერი ზუევის ყოფნის გამო აირჩია. კლუბის ბომბარდირთან, სერგეი ანდრეევთან ერთად წყვილში თამაშის წყალობით ზავაროვი საკავშირო ჩემპიონატის ერთ-ერთ საუკეთესო თავდამსხმელად იქცა.[14]
კლუბთან ერთად ზავაროვმა საბჭოთა კავშირის თასი მოიპოვა. თასის ფინალში დონის როსტოვის „სკა“-მ მოსკოვის „სპარტაკი“ ანგარიშით 1–0 დაამარცხა. მატჩის ძირითადი დროის დამთავრებამდე ხუთი წუთით ადრე გადამწყვეტი გოლი მოსკოველთა კარში ზავაროვის გადაცემის შემდეგ როსტოველთა მაშინდელმა საუკეთესო ბომბარდირმა სერგეი ანდრეევმა გაიტანა. ეს გამარჯვება დღემდე საუკეთესო მიღწევად რჩება კლუბის ისტორიაში.[15][16]
ამასთან, „სკა“-ს მწვრთნელების აღიარებით, ზავაროვი დისციპლინით არ გამოირჩეოდა — თავს ხშირად აძლევდა თავნებობისა და სპორტული რეჟიმის დარღვევის უფლებას (გამულასთან ერთად), რის გამოც არაერთხელ დასჯილა, მათ შორის, ათი დღე-ღამით ჰაუპტვახტში ჩასმით.[17][18][19][20]
„სკა“-ს ერთ-ერთმა მწვრთნელმა, კერძოდ გერმან ზონინმა, დაინახა რა, რომ თავდამსხმელის პოზიციაზე ზავაროვი ისეთი კარგი ვერ არის, ურჩია მას ნახევარდაცვაში დაეხია და თამაში მინდვრის შუაგულიდან წარემართა.[16] 1980 წლიდან მან უკანდახეული თავდამსხმელისა და შემტევი ნახევარმცველის პოზიციაზე გადაინაცვლა, საიდანაც ხშირად ამარაგებდა კარგი გადაცემებით გუნდის ძირითად ფორვარდებს — ანდრეევსა და ვორობიოვს. თავად ზავაროვის აღიარებით, სათამაშო პოზიციის შეცვლამ მას თამაში გაუადვილა: „თამაში მართლაც გამიადვილდა: გამოვიქცეოდი უკან, მივიღებდი ბურთს, ყოველთვის თამაშში ვიყავი ჩართული — პარტნიორებისგან პასის მიღებას კი აღარ ველოდებოდი, პირიქით, მათ აქეთ ვამარაგებდი გადაცემებით“.[21]
მომდევნო წელი შემტევმა ნახევარმცველმა ისევ „ზარიაში“ — პირველ ლიგაში გაატარა. იმ სეზონში მან 30 შეხვედრაში 10 ბურთი გაიტანა. თუმცა კარიერული ზრდისა და საფეხბურთო ოსტატობის ამაღლების თვალსაზრისით „ზარიაში“ მას პერსპექტივა აღარ ჰქონდა, ამიტომ ვიქტორ კუზნეცოვი კიევში მიხეილ ფომენკოს ტელეფონით დაუკავშირდა და ზავაროვის თავისთან წაყვანა შესთავაზა. მეორე დღესვე მას ჩამოაკითხეს და „დინამოში“ წაიყვანეს.[17][14]
„დინამო“ კიევი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]1983 წელს ზავაროვი კიევის „დინამოში“ გადავიდა. თავდაპირველად გუნდში მისი საქმეები ცუდად მიდიოდა — შემადგენლობაში იშვიათად აყენებდნენ.[20] 1984 წელს ზავაროვი „სპარტაკში“ გადასვლის შესაძლებლობასაც განიხილავდა: ამის თაობაზე ტელეფონით რამდენიმეჯერ მოსკოველთა მაშინდელ მთავარ მწვრთნელ ბესკოვსაც ელაპარაკა. თუმცა, ამის მიუხედავად, ლობანოვსკიმ მაინც შეძლო მისი გადარწმუნება, — მისცა გარანტიები, რომ გუნდის ძირითად შემადგენლობაში ათამაშებდა და სათადარიგოთა სკამზე ჯდომა აღარ მოუწევდა.[22]
1985 წლიდან ზავაროვი — „დინამოს“ ძირითადი შემადგენლობის ფეხბურთელებს შორისაა. გუნდში იგი თავდასხმისა და შუა ხაზის მოთამაშეთა დამაკავშირებელი მოთამაშის პოზიციაზე მოქმედებდა. მისი პარტნიორები ნახევარდაცვაში — საკავშირო ფეხბურთის ერთ-ერთი საუკეთესო წარმომადგენლები — ვასილი რაცი, ივან იარემჩუკი და პაველ იაკოვენკო იყვნენ. ზავაროვი ვირტუოზული ტექნიკისა და სტაბილური შედეგიანობის წყალობით, თითქმის მაშინვე გახდა არათუ ძირითადი შემადგენლობის, არამედ გუნდის ერთ-ერთი წამყვანი მოთამაშე. თავისი ზუსტი გადაცემებით იგი უხვად ამარაგებდა გუნდის თავდასხმის ხაზს — ოლეგ ბლოხინს, ვადიმ ევტუშენკოსა და იგორ ბელანოვს.[20]
1985 წელს კიევის „დინამოს“ რიგებში ზავაროვმა პირველად მოიპოვა საბჭოთა კავშირის ჩემპიონის ტიტული. იმ პერიოდის „დინამო“ ლობანოვსკის ხელმძღვანელობით საბჭოთა კავშირის ეროვნული საფეხბურთო ნაკრების ძირითად ბირთვს წარმოადგენდა. ამიტომ, უკვე 1985 წლის 7 აგვისტოს, მოსკოვის ლენინის სახელობის ცენტრალურ სტადიონზე, რუმინეთის ეროვნულ ნაკრებთან გამართულ საერთაშორისო ამხანაგურ შეხვედრაში ზავაროვი პირველად გამოვიდა მოედანზე ქვეყნის ძირითადი ნაკრების შემადგენლობაში. ზავაროვი მატჩის 56-ე წუთზე გენადი ლიტოვჩენკოს ნაცვლად ჩაერთო თამაშში. შეხვედრა ოლეგ პროტასოვისა და ფიოდორ ჩერენკოვის გოლების წყალობით მასპინძელთა გამარჯვებით, ანგარიშით 2–0 დამთავრდა.[23]
1986 წლის პირველი თვეების განმავლობაში „დინამოს“ უმთავრესი ძალისხმევა ევროპის თასების მფლობელთა თასისთვის საბრძოლველად იყო თავმოყრილი, სადაც მეოთხედფინალში ჯერ ვენის „რაპიდი“ (4–1 და 5–1) გამოთიშა ასპარეზობიდან, ხოლო შემდეგ ნახევარფინალში პრაღის „დუკლას“ სძლია (3–0 და 1–1). 1986 წლის 2 მაისს, თასის გათამაშების ფინალში „დინამომ“ მადრიდის „ატლეტიკო“ ანგარიშით 3–0 დაამარცხა და კლუბის ისტორიაში მეორედ დაეუფლა საპატიო ჯილდოს. შეხვედრაში ანგარიში მას შემდეგ გაიხსნა, რაც მატჩის მე-5 წუთზე მადრიდელთა მეკარის ფილოლის მიერ ბელანოვის დარტყმის მოგერიების შემდეგ, ზავაროვმა ბურთი მეტოქის კარში თავით გადაგზავნა.
1986 წლის მექსიკის მსოფლიო ჩემპიონატზე ზავაროვი იმ ფეხბურთელთა შორის იყო, რომელთაც ქვეყნის ეროვნული ნაკრების ძირითად შემადგენლობაში ადგილი გარანტირებული ჰქონდათ. მან ნაკრების მიერ გამართულ ოთხივე მატჩში მიიღო მონაწილეობა და ერთი ბურთი გაიტანა. აღსანიშნავია მისი წვლილი 1986 წლის 11 ოქტომბერს პარიზში, „პარკ დე პრენსზე“ საფრანგეთის ეროვნულ ნაკრებთან ევროპის ჩემპიონატის შესარჩევი ტურნირის ფარგლებში გამართულ პრინციპულ შეხვედრაში, როდესაც მისი შესანიშნავი გადაცემების შემდეგ ბელანოვმა და რაცმა მეტოქეს ორი უპასუხო გოლი გაუტანეს.[24]
1986 წლის გამოკითხვის შედეგად France Football-ის მიერ ევროპის წლის საუკეთესო ფეხბურთელისთვის დაწესებული საფეხბურთო ჯილდო ოქროს ბურთი მისმა თანაკლუბელმა იგორ ბელანოვმა მოიპოვა, ხოლო მან და „ლივერპულის“ უელსელმა თავდამსხმელმა იან რაშმა იმავე გამოკითხვის შედეგად — მეშვიდე-მერვე ადგილები გაინაწილეს. საყურადღებოა, რომ France Football-ის სარეიტინგო სიაში იგი ზედიზედ მომდევნო სამი წლის განმავლობაში შედიოდა. რაც შეეხება საბჭოთა ჟურნალისტებსა და სპეციალისტებს შორის გამართულ გამოკითხვის შედეგებს — 1986 წლის საბჭოთა კავშირის წლის საუკეთესო ფეხბურთელად მათ სწორედ ალექსანდრე ზავაროვი დაასახელეს.
1980-იანებში ზავაროვმა ორი შეხვედრა ჩაატარა მსოფლიო ნაკრების შემადგენლობაში — პლატინის გამოსათხოვარ მატჩში საფრანგეთის ნაკრებისა და ინგლისის საფეხბურთო ლიგის ასი წლისთავისადმი მიძღვნილ საიუბილეო შეხვედრაში — ინგლისის ნაკრების წინააღმდეგ.[25]
„იუვენტუსი“
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სსრ კავშირის ეროვნული ნაკრების 1988 წლის ევროპის ჩემპიონატზე გამოსვლის შემდეგ საბჭოთა ფეხბურთელებზე მოთხოვნა მნიშვნელოვნად გაიზარდა. მას შემდეგ, რაც გარდაქმნა ფეხბურთსაც შეეხო და მოთამაშეებს საზღვარგარეთის საფეხბურთო კლუბებში გადასვლის უფლება მიეცათ, ზავაროვი ერთ-ერთი პირველთაგანი იყო საბჭოთა ფეხბურთელებს შორის, ვინც საფეხბურთო კარიერა უცხოეთში განაგრძეს.[26]
განიხილებოდა ორი ვარიანტი — „ბარსელონა“ და „იუვენტუსი“. იქიდან გამომდინარე, რომ უფრო მეტი სატრანსფერო თანხა იტალიელებმა შესთავაზეს, ზავაროვის გადასვლაც იტალიურ კლუბში გადაწყდა.[26] აღნიშნული გადაწყვეტილება კომპანია „სოვინტერსპორტის“[27] მიერ იქნა მიღებული, 1980–1990-იან წლებში სწორედ ეს კომპანია იყო დაკავებული საბჭოთა სპორტსმენების საქმეებით.[22] „დინამოს“ ნახევარმცველში „იუვენტუსმა“ 5 მლნ. დოლარი გადაიხადა: ამ თანხიდან 2 მლნ. „დინამოს“ ანგარიშზე ჩაირიცხა, 2 მლნ. — სპორტის სახელმწიფო კომიტეტმა,[28] ხოლო 1 მლნ. სახელმწიფომ წაიღო. კონტრაქტის მიხედვით ზავაროვის ჰონორარის დიდი ნაწილი „სოვინტერსპორტს“ ერიცხებოდა, ხოლო თავად ზავაროვს ხელფასის სახით თვეში 1200 (ათას ორასი) დოლარს უხდიდნენ. ასე გრძელდებოდა სამი თვე, რის შემდეგაც კლუბი ფეხბურთელს კონტრაქტის პირობების გადახედვაში დაეხმარა.[22] ფინანსური მხარდაჭერის გარდა „იუვენტუსმა“, კიეველებს სხვადასხვა წლის გამოშვების სამი „ფიატი“ აჩუქა და „დინამოს“ სამწვრთნელო-სავარჯიშო ბაზის განახლებაც საკუთარი სახსრებით იკისრა.
„იუვენტუსის“ მაისურით[29][30] პირველად მოედანზე „ასკოლის“ წინააღმდეგ გამართულ სათასო შეხვედრაში, 1988 წლის 14 სექტემბერს გამოვიდა. თუმცა, შეხვედრა სრულად არ ჩაუტარებია, გუნდის მაშინდელმა მთავარმა მწვრთნელმა დინო ძოფმა იგი მატჩის მსვლელობისას შეცვალა. ზავაროვს იტალიურ კლუბში იმ პერიოდში მოუწია მისვლა, როდესაც გუნდი რამდენიმე წამყვანმა ფეხბურთელმა დატოვა: მათ შორის მცველებმა გაეტანო შირეამ და ანტონიო კაბრინიმ, დანიელმა ნახევარმცველმა მიკაელ ლაუდრუპმა. როდესაც გუნდის ლეგენდარულმა ფრანგმა ფლეიმეიქერმა მიშელ პლატინიმ კარიერა დაასრულა, კლუბის გულშემატკივრები ახალწვეულ ნახევარმცველებს და მათ შორის ზავაროვსაც პლატინის შესაძლო შემცვლელად მოიაზრებდნენ. (მათ შორის პლატინიმ „იუვენტუსის“ მწვრთნელებს თავად მისცა რეკომენდაცია, რომ მის სანაცვლოდ ფლეიმეიქერის პოზიციაზე სწორედ ზავაროვი მოესინჯათ)[31]
თუმცა, გუნდის მთავარმა მწვრთნელმა დინო ძოფმა ზავაროვი ნახევარდაცვის მარცხენა ფლანგზე დააყენა, საიდანაც მას ბურთებით თავდამსხმელები უნდა მოემარაგებინა — თავიდან ალესანდრო ალტობელი, შემდეგ კი სალვატორე სკილაჩი.[კომ. 3]
1989 წლის ზაფხულში ზავაროვს კლუბი უნდა დაეტოვებინა, მაგრამ რამდენადაც „იუვენტუსს“ „ფიორენტინაში“ მოთამაშე ბრაზილიელი დუნგას ყიდვა არ გამოუვიდა, იგი გუნდში დატოვეს. კლუბში მეორე სეზონი მან თანამემამულე სერგეი ალეინიკოვთან ერთად დაიწყო.
1980-იანების ბოლოს და 1990-იანების დასაწყისში სერია А-ში — „მილანი“, „ინტერი“, „სამპდორია“ და „ნაპოლი“ დომინირებდნენ. „იუვენტუსმა“ წარმატებას უეფა-ს თასის 1990 წლის გათამაშებაში მიაღწია, როდესაც ორმატჩიანი ფინალის ჯამში „ფიორენტინას“ აჯობა. ზავაროვს ფინალურ შეხვედრებში მონაწილეობა არ მიუღია.
„იუვენტუსში“ ზავაროვთან ერთად მოთამაშე სერგეი ალეინიკოვის აზრით, ზავაროვის იტალიურ კლუბში გახსნას ხელი შეუშალა, ასევე, ფსიქოლოგიურმა მიზეზებმაც:
|
„...ზავაროვს თავისი ხასიათიდან გამომდინარე მაინცდამაინც დიდად ურთიერთობა არ უყვარდა, მათ შორის არც ჟურნალისტებთან. ივარჯიშებდა და ვარჯიშის შემდეგ პირდაპირ სახლში მიდიოდა. იტალიაში საქმისადმი ამგვარი მიდგომით პრობლემები, სამწუხაროდ, გარდაუვალი იყო. კიდევ ერთ მიზეზს, ჩემი ვარაუდით შემდეგი რამ წარმოადგენდა — ადამიანი, რომელიც წლების განმავლობაში მიჩვეულია დღეში ორჯერადი ვარჯიშის რეჟიმში მუშაობას, ყოველთვის გუნდში ყოფნას და თითქმის არასდროს სახლში. აქ, როდესაც ვარჯიში დღეში მხოლოდ ერთხელ ტარდება და არავითარი შეკრებები არ არის, გაჩნდა საკმაოდ ბევრი თავისუფალი დრო.[32] ოჯახისთვის, ალბათ, ეს კარგი იყო, მაგრამ თვითონ ზავაროვისთვის, არ გამოვრიცხავ, რომ ახალ რეჟიმზე გადართვა რთული აღმოჩნდა.“
|
გარდა ამისა, ზავაროვს საკმაოდ ხშირად მოსდიოდა გარკვეული უთანხმოებები, როგორც გუნდის ხელმძღვანელობასთან, ასევე, უშუალოდ კლუბის მეპატრონე ჯანი ანიელისთან. გუნდის ხელმძღვანელობა არ იყო კმაყოფილი იმითაც, რომ ზავაროვს იმდენი გოლები ვერ გაჰქონდა, რამდენიც თავის დროზე პლატინის და მისი მისამართით გამოთქმული ამ უკმაყოფილების საპასუხოდ არადიპლომატიურ გამონათქვამებს მათ მიმართ არც ზავაროვი იშურებდა.[33][26]
1990 წლის დასაწყისში ძოფმა შეწყვიტა ნახევარდაცვის მარცხენა ფლანგზე მისი გამოყენება, რის გამოც ზავაროვი კიდევ უფრო დაიკარგა მოედანზე. მომდევნო სეზონისთვის „იუვენტუსი“ ფეხბურთელის გუნდში დატოვების შესაძლებლობას აღარ განიხილავდა. კლუბიდან ძოფის წასვლის შემდეგ გუნდი ახალმა მთავარმა მწვრთნელმა ჯუზეპე მანფრედიმ ჩაიბარა, რომლის განკარგულებაში ახალგაზრდა ვარსკვლავები რობერტო ბაჯო და გერმანელი თომას ჰესლერი აღმოჩნდნენ. მალევე მან კატეგორიულად განაცხადა: „რუსი ფეხბურთელები მე არ მჭირდება“, — იგულისხმებოდა უკრაინელი ზავაროვი და ბელარუსი ალეინიკოვი.[34]
იყო ჩვენს ფეხბურთში ზავაროვი, თავისებურად ნიჭიერი მოთამაშე. ლობანოვსკიმ მას დროულად მოჰკიდა ხელი და აიძულა ისე ემუშავა, როგორც საჭიროა, და ზავაროვიც ორი-სამი სეზონი აჩვენებდა, თუ რა შეეძლო მოედანზე. მაგრამ გადავიდა „იუვენტუსში“, იქ კი მიღებული არაა მოთამაშეებს „ჯოხიანი კაცები“ მიუჩინო — და დაყვინა ზავაროვმა. დაიკარგა. — ვალენტინ ივანოვი[35]
„ნანსი“ და „სენ-დიზიე“
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]მიშელ პლატინის რჩევით, რომელიც ზავაროვმა ტურინში გაიცნო, მან საფეხბურთო კარიერის დასრულება ფრანგულ საფეხბურთო კლუბ „ნანსიში“ გადაწყვიტა, კლუბში, სადაც თავის დროზე დაიწყო თავისი საფეხბურთო გზა ფრანგმა ფეხბურთელმა. პლატინი თავისი პირადი თვითმფრინავით ჩაფრინდა ტურინში და ზავაროვი საფრანგეთში წაიყვანა. გუნდში იგი წამყვანი ფეხბურთელი და ახალგაზრდა თანაგუნდელთათვის მისაბაძი პარტნიორი იყო. ზავაროვს ესმოდა, რომ ტოპ-კლუბებიდან მიწვევები აღარ ექნებოდა და გადაწყვიტა საფეხბურთო კარიერა საფრანგეთშივე დაესრულებინა. ამიტომ, კლუბის უმაღლესი ლიგიდან გავარდნის მერეც, არსად არ წასულა.
„ნანსის“ პრეზიდენტის ჟაკ პარანტენის რწმუნებით, ზავაროვს გუნდში მეტსახელი «blette» მიეწება, რამდენადაც ზავაროვი ხშირად წარმოთქვამდა ამ სიტყვას, როდესაც რომელიმე პარტნიორი (ან თავად ის) მოედანზე თამაშის დროს შეცდომას დაუშვებდა.[კომ. 4]
„ნანსიში“ 5 სეზონის განმავლობაში საფრანგეთის უმაღლეს და მეორე დივიზიონებში თამაშის შემდეგ, ზავაროვი ნანსიდან ასიოდე კილომეტრში მდებარე ქალაქ სენ-დიზიეს ამავე სახელწოდების მქონე ნახევრადსამოყვარულო გუნდ „სენ-დიზიეში“ მოთამაშე მწვრთნელად გადავიდა, რამდენადაც ამ დროისთვის მას მწვრთნელთა სკოლა უკვე დამთავრებული ჰქონდა. პირველ სეზონში (1995–96) გადაწყვიტა ფული ბიზნესში ჩაედო და ბარი გახსნა. თუმცა, 1996 წლის გაზაფხულისთვის მიხვდა, რომ ბიზნესიც, ფეხბურთის მსგავსად, მთელ დროსა და ენერგიას მოითხოვს, ამიტომ საბოლოოდ, ბარის დახურვა მოუწია. „სენ-დიზიეში“ მოედანზე უკიდურესი აუცილებლობის დროს გამოდიოდა და უმთავრესად „ლიბეროს“ პოზიციაზე მოქმედებდა.[36]
ევროთასებზე
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]1. „სკა“ დონის როსტოვი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ალექსანდრე ზავაროვის დონის როსტოვის „სკა“-ს შემადგენლობაში გამართული მატჩების სტატისტიკური მონაცემები.
| სეზონი | შეჯიბრება | რაუნდი | ქ | მეტოქე გუნდი | შინ | სტ. | წყარო |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1981–82 | 
|
„ანკარაგუჯუ“ | 3–0 | 2–0 | [37][38] | ||
|
„აინტრახტი“ ფრანკფურტი | 1–0 | [39] |
2. „დინამო“ კიევი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ალექსანდრე ზავაროვის კიევის „დინამოს“ შემადგენლობაში გამართული მატჩების სტატისტიკური მონაცემები.
| სეზონი | შეჯიბრება | რაუნდი | ქ | მეტოქე გუნდი | შინ | სტ. | წყარო |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1982–83 |
|
„ჰამბურგი“ | 0–3 | [40] | |||
| 1983–84 | 
|
„სტად ლავალი“ | 0–0 | 0–1 | [41][42] | ||
| 1985–86 | 
|
„უტრეხტი“ | 4–1 | 1–2 | [43][44] | ||
|
„უნივერსიტატია“ | 3–0 | 0–0 | [45][46] | |||
|
„რაპიდი“ ვენა | 5–1 | [47] | ||||
|
„დუკლა“ პრაღა | 3–0 | 1–1 | [48][49] | |||
|
„ატლეტიკო“ მადრიდი | 3–0 | [50] | ||||
| 1986–87 | 
|
„ბეროე“ სტარა-ზაგორა | 2–0 | 1–1 | [51][52] | ||
|
„სელტიკი“ | 1–1 | [53] | ||||
|
|
„სტიაუა“ | 0–1 | [54] | ||||
| 1986–87 |
|
„ბეშიქთაში“ | 2–0 | 5–0 | [55][56] | ||
|
„პორტუ“ | 1–2 | 1–2 | [57][58] |
3. „იუვენტუსი“
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ალექსანდრე ზავაროვის ტურინის „იუვენტუსის“ შემადგენლობაში გამართული მატჩების სტატისტიკური მონაცემები.
| სეზონი | შეჯიბრება | რაუნდი | ქ | მეტოქე გუნდი | შინ | სტ. | წყარო |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1988–89 | 
|
„ნაპოლი“ | 2–0 | [59] | |||
| 1989–90 | 
|
„გურნიკი“ ზაბჟე | 4–2 | 1–0 | [60][61] | ||
|
|
„პარი სენ-ჟერმენი“ | 2–1 | 1–0 | [62][63] | |||
|
„კარლ-მარქს-შტადტი“ | 2–1 | 1–0 | ||||
|
|
„ჰამბურგი“ | 1–2 |
სანაკრებო კარიერა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]1985–1990 წლებში საბჭოთა კავშირის ეროვნული ნაკრების ღირსებას იცავს,[64][65] რომლის შემადგენლობაში 41 შეხვედრას ატარებს და 6 ბურთი გააქვს.
სანაკრებო მატჩები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
სანაკრებო გოლები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]| № | თარიღი | შეხვედრის ადგილი | ოპონენტი | ანგარიში | გოლი | შეჯიბრება | წყარო |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 09.06.1986 | „სერხიო ლეონ ჩავესი“, ირაპუატო, მექსიკა |  კანადა |
 74' |
[112][113] | |||
| 29.04.1987 | რესპუბლიკური, კიევი, სსრ კავშირი | გდრ |
41' |
[114] | |||
| 03.06.1987 | „ულევოლი“, ოსლო, ნორვეგია |  ნორვეგია |
15' |
[115] | |||
| 31.03.1988 | ოლიმპიაშტადიონი, დას. ბერლინი, გფრ |  არგენტინა |
14' |
[116][117][118][119] | |||
| 19.10.1988 | რესპუბლიკური, კიევი, სსრ კავშირი | ავსტრია |
68' |
[120] | |||
| 18.06.1990 | „სან-ნიკოლა“, ბარი, იტალია |  კამერუნი |
52' |
[121][122] |
მსოფლიო ჩემპიონატებზე
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ზავაროვმა მსოფლიო ჩემპიონატების 7 შეხვედრაში მიიღო მონაწილეობა და ორი გოლი გაიტანა.[2]
| ჩემპ. | მასპინძელი | № | პოზიცია | შ | ბ | მ | ფ | წ | შედეგი |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1986 |  მექსიკა |
 9 |
ნახევარმცველი | 4 | 1 | 2 | 1 | 1 | |
| 1990 | იტალია |
9 |
ნახევარმცველი | 3 | 1 | 1 | 0 | 2 |
სამწვრთნელო კარიერა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]საფრანგეთი და შვეიცარია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სამწვრთნელო საქმიანობა საფრანგეთში დაიწყო. ორი წელი „სენ-დიზიეში“ მუშაობდა, მათ შორის, როგორც მოთამაშე მწვრთნელი. მის დროს კლუბი მეხუთე დივიზიონიდან მეოთხეში აღზევდა, თუმცა მხოლოდ ერთი სეზონით.
2001 წელს „ნანსიში“ დაბრუნდა.[123] „ნანსის“ პრეზიდენტმა, იმის მიმართ პატივისცემის გამო, რომ ზავაროვმა კლუბს ექვსი წელი მიუძღვნა, მას გუნდში მუშაობის საშუალება მისცა. მუშაობა ათი წლის ასაკის ბავშვებთან დაიწყო, შემდეგ უფროსი ასაკის გუნდი აიყვანა, შემდეგ — ახალგაზრდული გუნდი.
საფრანგეთში მიღებული სამწვრთნელო ლიცენზია მას პირველი დივიზიონის გარდა ნებისმიერი სხვა დივიზიონის მონაწილე კლუბის მთავარი მწვრთნელობის უფლებას აძლევდა. მისი სამწვრთნელო კარიერის პირველი პროფესიული საფეხბურთო კლუბი შვეიცარიული „ვილი“ გახდა.[კომ. 5] იმ პერიოდისთვის კლუბის აქციების საკონტროლო პაკეტი ყოფილმა ფეხბურთელებმა იგორ ბელანოვმა და გენადი პერეპადენკომ გამოსყიდეს და 2003 წლის აგვისტოში გუნდის მთავარი მწვრთნელის თანამდებობაზე ალექსანდრე ზავაროვი მიიწვიეს.[124]
ზავაროვის ხელმძღვანელობით პროვინციულმა კლუბმა ორ სეზონში არა მხოლოდ შვეიცარიის უმაღლეს დივიზიონში თამაშის უფლება, არამედ შვეიცარიის საფეხბურთო თასიც მოიპოვა. მოშურნეებმა კლუბის ხელმძღვანელების — ზავაროვისა და ბელანოვის ესოდენ თვალსაჩინო მიღწევაში რუსული მაფიის კვალი დაინახეს, რომელმაც ვითომდა სათასო მატჩების მსაჯები მოისყიდა და კლუბს თასი ამ გზით მოაგებინა. ამ თემასთან დაკავშირებით პრესაში ნამდვილი დევნა დაიწყო. შეურაცხყოფილმა ზავაროვმა გუნდის დატოვების გადაწყვეტილება მიიღო. მისი წასვლის შემდეგ გუნდი პრაქტიკულად მოიშალა და ეროვნულ ჩემპიონატშიც უკანასკნელ, მეათე ადგილზე გავიდა.
ყაზახეთი, უკრაინა და რუსეთი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]დროის მცირე პერიოდის განმავლობაში ჯერ ყაზახურ „ჟენისს“ (2004 წლის ივნისი-ნოემბერი), ხოლო შემდეგ ხარკოვის „მეტალისტს“ (2005 წლის იანვარი-ივნისი) ხელმძღვანელობდა. ყაზახეთში იგი ემე ჟაკეს რეკომენდაციით მოხვდა, რომელიც იმ პერიოდში საფრანგეთში სამწვრთნელო კადრების მომზადებას ზოგადეროვნული მასშტაბით ხელმძღვანელობდა. რამდენადაც ყაზახური „ჟენისის“ მესვეურები კლუბის მთავარი მწვრთნელის პოსტზე ადგილობრივი კადრებიდან ვერცერთის კანდიდატურაზე ვერ შეჯერდნენ, გადაწყდა, რომ ყაზახეთის ფეხბურთის ფედერაციას ოფიციალური წერილობითი თხოვნით მიემართა ფრანგებისთვის, რათა მათ თავიანთი კადრებიდან შეერჩიათ და გამოეგზავნათ მწვრთნელი, რომელიც „ჟენისს“ ჩაუდგებოდა სათავეში. როდესაც აღნიშნული წერილი ემე ჟაკემდე მივიდა, მან ყაზახური კლუბის ხელმძღვანელობას ზავაროვის კანდიდატურა შესთავაზა.[125][126] ყაზახეთში მუშაობა ზავაროვს არ გამოუვიდა, მისივე აღიარებით, უმთავრესად იქ არსებული ერთგვარი სპეციფიკური მენტალიტეტის გამო, რომლის გაგება და მიღება მისთვის რთული, საბოლოოდ კი შეუძლებელი აღმოჩნდა.[127]
ხარკოვის „მეტალისტს“ 2005 წლის იანვარში ჩაუდგა სათავეში. რამდენადაც, იმ პერიოდისთვის, მის უკრაინულ სამწვრთნელო ლიცენზიას მოქმედების ვადა ამოეწურა, მატჩების ოფიციალურ პროტოკოლში იგი კლუბის სპორტულ დირექტორად ფიქსირდებოდა.[128] გუნდი ზავაროვმა იმ დროს ჩაიბარა, როდესაც მისი ძირითადი მოთამაშეების, კლუბის ხელმძღვანელობისა და გუნდის მთავარი მწვრთნელის გენადი ლიტოვჩენკოს[კომ. 6][129] მეორე ხარკოვულ კლუბ „ხარკოვში“ გადაბარგების გამო, ფაქტობრივად დაშლის პირას იყო. კონტრაქტი ერთი წლით დაიდო. თუმცა, იმის გამო, რომ ამჯერად „მეტალისტის“ ხელმძღვანელობასთანაც ვერ მოხერხდა საერთო ენის გამონახვა — 2004–05 წლების სეზონის დასრულებისთანავე მას კლუბის დატოვება მოუწია. ზავაროვმა საკუთარი პოზიცია შემდეგნაირად ახსნა:
|
|
„...გუნდის წინაშე დასახული ამოცანა, რომ სატურნირო ცხრილში მეათე ადგილის ქვემოთ არ ჩამოვსულიყავით, ფაქტობრივად შესრულებულია.[130] გულწრფელად მადლობელი ვარ ფეხბურთელებისა და კლუბის ხელმძღვანელობის, თუმცა სამომავლოდ სრულიად სხვა გეგმები მაქვს დასახული.“
|
2005 წელს ორი თვე რუსულ საფეხბურთო კლუბ „მოსკოვში“ იმუშავა.[131] თავდაპირველად კონტრაქტი ორი წლით დაიდო. ზავაროვს საფეხბურთო სკოლებიდან კლუბის დუბლშემადგენლობისთვის ნიჭიერი და პერსპექტიული ახალგაზრდა ფეხბურთელები უნდა შეერჩია, ხოლო შემდგომ მათგან საუკეთესოები ძირითადი შემადგენლობისთვის მოემზადებინა. თუმცა, ამჯერადაც ვერ მოხერხდა მასსა და კლუბის ხელმძღვანელობას შორის გარკვეულ საკითხებში საერთო ენის გამონახვა და კლუბი საკუთარი სურვილით დატოვა.[127]
„არსენალი“ კიევი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2005 წლიდან 2010 წლამდე წვრთნიდა უკრაინის საფეხბურთო პრემიერლიგის მონაწილე საფეხბურთო კლუბ კიევის „არსენალს“. სამწვრთნელო მოღვაწეობის დასაწყისიდანვე პარალელურად შეითავსა კლუბის დირექტორის ფუნქციები და პირადად უწევდა კლუბის შენახვისთვის აუცილებელი ფინანსური სახსრების მოძიება, რათა გუნდს, რომელიც იმ დროისთვის სტადიონის, სამწვრთნელო ბაზისა და სახსრების გარეშე დარჩა, — როგორმე გაეგრძელებინა არსებობა.[132]
ზავაროვის წყალობით გუნდში ახლებურად და საუკეთესო კუთხით წარმოჩინდნენ დენის ოლეინიკი[კომ. 7] და ევგენი სელეზნიოვი[კომ. 8], რომლებიც თავის დროზე კიევის „დინამოსა“ და დონეცკის „შახტარში“ უპერსპექტივო ფეხბურთელებად შერაცხეს. ეს ფეხბურთელები კლუბის წამყვან მოთამაშეებად იქცნენ და უკრაინის ეროვნული ნაკრებიდანაც მიიღეს მოწვევა, რომელიც იმ პერიოდში 2012 წლის ევროპის ჩემპიონატისთვის აქტიურად ემზადებოდა.
კლუბში ახალი სპონსორისა და პრეზიდენტის ვადიმ რაბინოვიჩის[კომ. 9] მოსვლასთან ერთად, ზავაროვის მდგომარეობა კლუბის მთავარი მწვრთნელის პოსტზე შეირყა. საბოლოოდ, იგი ორჯერ დაითხოვეს გუნდიდან, რა დროსაც რაბინოვიჩი კლუბის მთავარ მწვრთნელად მასთან დაახლოებული ვიაჩესლავ გროზნის[კომ. 10] დანიშვნას ცდილობდა, მაგრამ გუნდის ფეხბურთელებისა და კლუბის გულშემატკივრების მოთხოვნით, რომლებიც ზავაროვს მხურვალედ უჭერდნენ მხარს — გროზნის ორივეჯერ გადადგომა მოუწია.
2010 წელს ევრო 2012-ის მომზადების საკითხებში უკრაინის ვიცე-პრემიერის ბორის კოლესნიკოვის მრჩევლად დაინიშნა.[133]. 2011 წელს უკრაინის ეროვნულ საფეხბურთო ნაკრებში შესთავაზეს მუშაობა. 2012 წელს, დროებით, ამავე ნაკრების მთავარი მწვრთნელის მოვალეობის შემსრულებლად დაინიშნა. 2013–2016 წლებში უკრაინის ეროვნული ნაკრების მთავარი მწვრთნელის მიხეილ ფომენკოს[კომ. 11] ასისტენტად მუშაობდა.[134]
თამაშის სტილი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]შემოქმედებითი, სწრაფი, საზრიანი, მოქნილი და მოხერხებული ნახევარმცველი,[135][136] ზავაროვი პირველ რიგში ცნობილი იყო თავისი სისწრაფით, საფეხბურთო ინტელექტისა და აზროვნების, ასევე, ტექნიკური და ტაქტიკური მომზადების მაღალი დონით, გამძლეობით, კარგად „დაყენებული“ დარტყმით ნებისმიერი მანძილიდან,[116][117][118][121] თანაბრად ფლობდა ორივე ფეხს და როგორც წესი, შემტევი ნახევარმცველის ან უკანდახეული თავდამსხმელის პოზიციაზე მოქმედებდა. ამასთან, უნივერსალურობის, მანევრულობის, მოედნის შესანიშნავი ხედვისა და პარტნიორთა ზუსტი გადაცემებით მომარაგების წყალობით, ასეთივე წარმატებით შეეძლო გამთამაშებლის ანუ ფლეიმეიქერის ფუნქციების თავის თავზე აღება.[137][138][139]
ზავაროვმა ერთ-ერთი უმთავრესი როლი შეასრულა ვალერი ლობანოვსკის 1980-იანების მეორე ნახევრის, კერძოდ 1985–1988 წლების ფორმაციის კიევის „დინამოს“ წარმატებაში. მისი ინდივიდუალური საფეხბურთო მახასიათებლებიდან, კერძოდ დრიბლინგისა და ფლეიმეიქერობის უნარებიდან გამომდინარე, ლობანოვსკი თვლიდა, რომ ზავაროვი დინამოელთა შემადგენლობაში თითქმის იმდენადვე მნიშვნელოვანი ფიგურა იყო, რამდენადაც მარადონა თავისი გუნდისთვის.[137][138]
საკლუბო და სანაკრებო წარმატებების მიუხედავად,[136] რომელმაც მას არა მარტო საყოველთაო აღიარება მოუტანა, არამედ ყველა დროის ერთ-ერთი საუკეთესო საბჭოთა ფეხბურთელის სახელიც მოუპოვა,[140] საფეხბურთო კარიერის იტალიაში, კერძოდ „იუვენტუსში“ გაგრძელების შემდეგ, გარკვეული სუბიექტური თუ ობიექტური მიზეზების გამო, მან ვერ გაამართლა მისი მაღალი კლასის მოთამაშის რეპუტაციიდან გამომდინარე არსებული მოლოდინები და იმედები, ვერ წარმოაჩინა თავისი შესაძლებლობების მესამედიც კი და ვერ ითამაშა იმ დონის ფეხბურთი, რასაც მისგან ფეხბურთის გულშემატკივრები, საფეხბურთო სპეციალისტები, საფეხბურთო ექსპერტები და კლუბის მესვეურები ელოდნენ.[135][141][142]
არათანმიმდევრული თამაშის, საგოლე მომენტების შექმნისა და რეალიზების მხრივ არსებული დაბალი მაჩვენებლების გამო,[142][143] პრესის მხრიდან მისი მისამართით მკვეთრი კრიტიკა წამოვიდა, რომელიც, ასევე, ხაზგასმით აღნიშნავდა მის უჩვეულოდ დაბალ შედეგიანობას მოედანზე მისთვის მინდობილი ფუნქციების თითქმის ყველა კომპონენტში;[139][141] ამასთან, მას ბრალს სდებდნენ მის პოზიციაზე მოთამაშე ფეხბურთელისათვის აუცილებელი თვისებების, მათ შორის გაბედულებისა და თავდაჯერებულობის უკმარისობაში,[142] და აგრეთვე იმაში, რომ მან ვერ მოახერხა გუნდისათვის სათანადო სარგებლის მოტანა და თავი წარმოაჩინა, როგორც არაეფექტურმა ასისტ-პროვაიდერმა.[144] მისი გაუბედავი და მორიდებული ხასიათის გამო, ასევე ამტკიცებდნენ, რომ მას არ ჰყოფნიდა ლიდერობისა და გუნდის გაძღოლისათვის საჭირო უნარ-ჩვეევები,[142] რითაც შესაძლებელი იქნებოდა ტრაპატონის შემდგომი პერიოდის კრიზისის დროს ნახევარდაცვის ხაზში, მათ შორის ფლეიმეიქერის პოზიციაზე პლატინის წასვლის შემდეგ გაჩენილი სიცარიელის რამდენადმე მაინც სრულფასოვანი შევსება.[145][26]
ოჯახი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ალექსანდრე ზავაროვის მშობლები ლუგანსკის ერთ-ერთ ქარხანაში მუშაობდნენ. მეუღლე — ოლგა. შვილები — ალექსანდრე და ვალერი (სახელი დაერქვა ვალერი ლობანოვსკის პატივსაცემად). ალექსანდრე თამაშობდა „მეცის“ მეორე შემადგენლობაში, რის შემდეგაც ტრავმის გამო იძულებული გახდა ფეხბურთისთვის თავი დაენებებინა. 2004 წლიდან დაოჯახებულია, დაამთავრა უნივერსიტეტი. ვალერი 2006–2009 წლებში კიევის „არსენალის“, 2010–2012 წლებში კიევის „ობოლონის“, ხოლო 2013–2014 კიევის „ობოლონ-ბროვარის“ შემადგენლობაში თამაშობდა.[146]
სტატისტიკა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]საკლუბო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]| კლუბი | სეზონი | ჩემპიონატი | თასი | ევროთასები | ჯამში | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| მატჩი | გოლი | მატჩი | გოლი | მატჩი | გოლი | მატჩი | გოლი | ||
| ზარია ლუგანსკი | 1979 | 23 | 7 | 0 | 0 | 0 | 0 | 23 | 7 |
| სკა დ/როსტოვი | 1980 | 34 | 6 | 4 | 1 | 0 | 0 | 38 | 7 |
| 1981 | 30 | 7 | 9 | 1 | 3 | 2 | 42 | 10 | |
| ზარია ლუგანსკი | 1982 | 30 | 9 | 0 | 0 | 0 | 0 | 30 | 9 |
| დინამო კიევი | 1983 | 29 | 8 | 1 | 0 | 3 | 0 | 33 | 8 |
| 1984 | 24 | 6 | 2 | 2 | 0 | 0 | 26 | 8 | |
| 1985 | 31 | 9 | 5 | 2 | 4 | 3 | 40 | 14 | |
| 1986 | 20 | 4 | 1+1КСЗ | 0 | 7 | 2 | 29 | 6 | |
| 1987 | 14 | 5 | 5 | 3 | 5 | 0 | 24 | 8 | |
| 1988 | 18 | 4 | 1 | 0 | 0 | 0 | 19 | 4 | |
| იუვენტუსი | 1988/89 | 32 | 2 | 2 | 2 | 1 | 0 | 35 | 4 |
| 1989/90 | 28 | 5 | 6 | 3 | 7 | 1 | 41 | 9 | |
| ნანსი | 1990/91 | 30 | 7 | 2 | 0 | 0 | 0 | 32 | 7 |
| 1991/92 | 28 | 3 | 4 | 1 | 0 | 0 | 32 | 4 | |
| 1992/93 | 28 | 9 | ? | ? | 0 | 0 | ? | ? | |
| 1993/94 | 22 | 1 | ? | ? | 0 | 0 | ? | ? | |
| 1994/95 | 26 | 3 | 2 | 1 | 0 | 0 | 28 | 4 | |
| სენ-დიზიე | 1995/96 | ? | 14 | ? | ? | 0 | 0 | ? | ? |
| 1996/97 | 10 | 3 | ? | ? | 0 | 0 | ? | ? | |
| 1997/98 | 18 | 1 | ? | ? | 0 | 0 | ? | ? | |
| სულ კარიერის მანძილზე | 485↑ | 113 | 44+1↑ | 16↑ | 30 | 8 | 559+1↑ | 137 | |
სანაკრებო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]| საბჭოთა კავშირი | ||
|---|---|---|
| წელი | მატჩი | გოლი |
| 1985 | 4 | 0 |
| 1986 | 11 | 1 |
| 1987 | 4 | 2 |
| 1988 | 12 | 2 |
| 1989 | 7 | 0 |
| 1990 | 3 | 1 |
| ჯამში | 41 | 6 |
მიღწევები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
საკლუბო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება].svg){kind=small}
- საბჭოთა კავშირის ჩემპიონი: 1985, 1986
- საბჭოთა კავშირის თასის მფლობელი: 1985, 1987
- საბჭოთა კავშირის სუპერთასის მფლობელი: 1986, 1987
- ევროპის თასების მფლობელთა თასის მფლობელი: 1986
- უეფა-ს სუპერთასის ფინალისტი: 1986
- უეფა-ს თასის მფლობელი: 1990
- იტალიის თასის მფლობელი: 1990
სანაკრებო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სსრ კავშირის იუნიორთა ნაკრები
- მსოფლიოს ვიცე-ჩემპიონი: 1979
სამწვრთნელო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ვილი
- შვეიცარიის თასის მფლობელი: 2004
ინდივიდუალური
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- უკრაინის წლის საუკეთესო ფეხბურთელი: 1986
- საბჭოთა კავშირის წლის საუკეთესო ფეხბურთელი: 1986
- ევროპის წლის საუკეთესო ფეხბურთელის წოდების ნომინანტი: 1986,[147] 1987,[148] 1988,[149] 1989,[150]
- ოლეგ ბლოხინის ბომბარდირთა კლუბის წევრი: 104 გოლი[151][152]
- გრიგორი ფედოტოვის კლუბის წევრი: 104 გოლი
- საბჭოთა კავშირის საერთაშორისო კლასის სპორტის ოსტატი: 1986
- საბჭოთა კავშირის სპორტის დამსახურებული ოსტატი: 1986
- ევროპის თასების მფლობელთა თასის საუკეთესო ბომბარდირი: 1986 (5 გოლი)
- ჟურნალ «Советский воин»-ის მიერ დაწესებული პრიზის მფლობელი: 1987[კომ. 12]
- ფიფა-ს (1987) და მსოფლიოს (1988) სიმბოლური ნაკრების წევრი[კომ. 13]
- საბჭოთა კავშირის სპორტის დამსახურებული ოსტატი: 1986
№ 3214
- 33 საუკეთესო
- №1: 1985, 1986, 1987, 1988
- უკრაინის წლის საუკეთესო ფეხბურთელი
- №1: 1985, 1986, 1987, 1988
ჯილდოები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ორდენი „დამსახურებისათვის“ III ხარისხი: 2004 [153]
- ორდენი „დამსახურებისათვის“ II ხარისხი: 2016 [154]
ბიბლიოგრაფია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- აკოფოვი, გ.; ენუქიძე, ჯ., ფეხბურთი — 89 : ცნობარი, საქ. სპორტ. ჟურნალისტთა ფედერაცია, თბ.: საქ. კპ ცკ-ის გამ-ბა, 1989. — გვ. 139. 158 გვ.
- აკოფოვი, გ.; ენუქიძე, ჯ., ფეხბურთი — 87 : ცნობარი, საქ. სპორტ. ჟურნალისტთა ფედერაცია, თბ.: საქ. კპ ცკ-ის გამ-ბა, 1987. — გვ. 76. 167 გვ.
- აკოფოვი, გარუნ; ენუქიძე, ჯიმშერ (1986) ფეხბურთი — 86 : (ცნობარი). თბილისი: საქ. კპ ცკ-ის გამ-ბა.
- აკოფოვი, გარუნ; ენუქიძე, ჯიმშერ (1985) ფეხბურთი — 85 : (ცნობარი). თბილისი: საქ. კპ ცკ-ის გამ-ბა.
- ფანჯიკიძე, გურამ (1987). მარადონა რეი : მსოფლიოს XIII ჩემპიონატის შთაბეჭდილებები. თბილისი: ნაკადული.
- გოდუაძე, ლაშა (2010). მსოფლიო თასის ისტორია (1930–2010). თბილისი: გაზეთი „მსოფლიო სპორტი“.
- Алешин П.Н. (сост.) футбол — 87. Справочник — календарь. — М.: "Московская правда", 1987. — 20 c.
- Гордон, Дмитрий Александр Заваров. Серия: "Гвардейцы советского футбола". — Киев: "Внешторгиздат", 1989.
- Гордон, Д. (сост.) Сборная СССР — Вице-чемпион Европы. — Киев: "Внешторгиздат", 1989.
- Лукашин Ю.С. (сост.) футбол — 87. Справочник — календарь. — М.: "Советский спорт", 1987. — 19 c.
- Хохлюк Виктор. Голеадоры. — Луганск: Максим, 2012. — С. 25. — 148 с. — 5 000 экз. — ISBN 978-966-15-8934-5.
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
| თემატური საიტები |
|---|
| უეფა · AFS · EU-Football.info · fcdynamo.kiev.ua · FootballDatabase.eu · FootballFacts.ru · FootballinUSSR ·National Football Teams.com · PlayersFootball.ru · Transfermarkt (player) · Transfermarkt (manager) · WorldFootball.net · UEFA.com · КЛИСФ |
| ლექსიკონები და ენციკლოპედიები |
|---|
| Енциклопедія сучасної України · დიდი რუსული ენციკლოპედია |
| ფოტო |
|---|
| Getty Images |
| ვიდეო |
|---|
| Александр Заваров. "В гостях у Дмитрия Гордона" · Один на один с Игорем Гамулой (№1) |
კომენტარები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ საბჭოთა კავშირის წლის 33 საუკეთესო ფეხბურთელის სიის შედგენა ხდებოდა საბჭოთა კავშირის საფეხბურთო ჩემპიონატის სეზონის შედეგების მიხედვით 1926 წლიდან არარეგულარულად, ხოლო 1948 წლიდან — ყოველწლიურად (1954 წლის გარდა). თავდაპირველად საუკეთესოებს ავლენდნენ გაზეთები „კრასნი სპორტი“ («Красный спорт»), ხოლო შემდეგ ჟურნალი „ფიზკულტურა და სპორტი“ («Физкультура и спорт»). 1933 წლიდან საუკეთესოთა სიის დამტკიცება ხდებოდა საბჭოთა კავშირის სახალხო კომისართა საბჭოსთან არსებული ფიზიკური კულტურის უმაღლესი საბჭოს, 1938 წლიდან — საბჭოთა კავშირის ფეხბურთის სექციის, ხოლო 1959 წლიდან — საბჭოთა კავშირის ფეხბურთის ფედერაციის მიერ. 1930 წლიდან სია წარმოადგენდა ფეხბურთელთა სამ სიმბოლურ შემადგენლობას იმ მოთამაშეთაგან, რომელთაც მიღწეული სეზონური მაჩვენებლებიდან გამომდინარე აკუთვნებდნენ შესაბამის ნომერს (№ 1, № 2 და № 3). 1928 წელს სიაში შეიყვანეს 44 ფეხბურთელი, ხოლო 1938 წელს — ქვეყნის 55 საუკეთესო მოთამაშე. საბჭოთა ფეხბურთის მთელი ისტორიის მანძილზე 33 საუკეთესო ფეხბურთელის სიაში სულ 616 ფეხბურთელი იყო წარმოდგენილი.
- ↑ Специализированная детско-юношеская школа олимпийского резерва «Заря».
- ↑ Salvatore Schillaci (born 1 December 1964), commonly referred to by his nickname Totò, is an Italian former footballer, who played as a striker. During his club career, he played for Messina (1982–1989), Juventus (1989–1992), Internazionale (1992–1994) and Júbilo Iwata (1994–1997).
- ↑ Клещев Константин. Заваров. Нанси // Футбол от «СЭ». — № 9, июнь 1995. — с. 5.
- ↑ სადაც, უნდა აღინიშნოს, რომ სამწვრთნელო ლიცენზია მას არ გამოადგა — შვეიცარიის ფეხბურთის ფედერაცია საფრანგეთის ფეხბურთის ფედერაციის მიერ გაცემულ სამწვრთნელო ლიცენზიებს არ აღიარებდა
- ↑ Генна́дий Влади́мирович Лито́вченко (11 сентября 1963, Днепродзержинск).
- ↑ Дени́с Ви́кторович Оле́йник
- ↑ Евге́ний Алекса́ндрович Селезнёв
- ↑ Вади́м Зино́вьевич Рабино́вич (род. 4 августа 1953, Харьков, Украинская ССР).
- ↑ Вячесла́в Ви́кторович Гро́зный (12 июля 1956, с. Оленевка).
- ↑ Михаил Иванович Фоменко (род. 19 сентября 1948, Малая Рыбица).
- ↑ Обладатель приза журнала «Советский воин» «Рыцарю атаки» за наибольшее количество «хет-триков» в чемпионате СССР: 1987.
- ↑ Играл за сборную ФИФА против команды Великобритании (1987) и за сборную мира против команды Франции (1988).
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ Новым главным тренером Металлиста стал Александр Заваров
- ↑ 2.0 2.1 Aleksandr Zavarov in the World Cups
- ↑ 1986 FIFA World Cup Mexico. Soviet Union
- ↑ USSR v. Hungary 6:0
- ↑ საბჭოთა კავშირის 33 საუკეთესო ფეხბურთელის სია
- ↑ Список 33 лучших футболистов сезона в СССР
- ↑ Борис Васильевич Фомичёв.
- ↑ Заваров Александр Анатольевич · Биография
- ↑ СДЮШОР «Заря».
- ↑ «Кожаный мяч».
- ↑ Один на один с Игорем Гамулой (№1)
- ↑ «Динамо» (Тбилиси) — «Заря» (Ворошиловград) 3:0
- ↑ «Динамо» (Тбилиси) — «Заря» (Ворошиловград) 3:0
- ↑ 14.0 14.1 Начало карьеры · «Заря» – 1979, 1982
- ↑ 15.0 15.1 "Спартак" (Москва) - СКА (Ростов-на-Дону) 0:1
- ↑ 16.0 16.1 Начало карьеры · СКА (Ростов-на-Дону) – 1980-1981
- ↑ 17.0 17.1 На круги своя. Из досье "СЭФ". Заваров Александр
- ↑ Герман Зонин: "Курбан, где твоя шевелюра?"
- ↑ Владимир Федотов. Человек без сберкнижки
- ↑ 20.0 20.1 20.2 Александр Заваров. «Динамо» Киев
- ↑ Спорт-Экспресс Футбол · Специальность · Из досье "СЭФ"
- ↑ 22.0 22.1 22.2 "Блохин вывел бы Россию на чемпионат мира"
- ↑ СССР 2–0 Румыния. 07.08.1985
- ↑ Франция 0–2 СССР. 11.10.1986
- ↑ Товарищеский матч. Англия — Сборная Мира
- ↑ 26.0 26.1 26.2 26.3 Как киевских футболистов при СССР продавали
- ↑ «Совинтерспорт»
- ↑ Госкомспорт
- ↑ ზავაროვი „იუვენტუსის“ მაისურით. 1988
- ↑ ზავაროვი „იუვენტუსის“ მაისურით. 1989
- ↑ «Как киевских футболистов при СССР продавали»
- ↑ Сергей Алейников: отшельник из южной Флоренции
- ↑ Гольдес И. Заваров. Ювентус // Футбол от «СЭ», № 9, 1995, с. 5.
- ↑ «Италия говорит: „брависсимо“ украинцы!»
- ↑ «Валентин Иванов: Я поставил на битую карту», «Футбол», 1992.
- ↑ Александр Заваров: «Жду приглашения из Украины или России»
- ↑ 16.09.1981. СКА Ростов-на-Дону 3–0 «Анкарагюджю»
- ↑ 30.09.1981. «Анкарагюджю» 0–2 СКА Ростов-на-Дону
- ↑ 21.10.1981. СКА Ростов-на-Дону 1–0 «Айнтрахт» Франкфурт
- ↑ 02.03.1983. «Динамо» Киев 0–3 Гамбургер ШФ
- ↑ 14.09.1983. «Динамо» Киев 0–0 «Стад» Лаваль
- ↑ 28.09.1983. «Стад» Лаваль 1–0 «Динамо» Киев
- ↑ 02.10.1085. «Динамо» Киев 4–1 ФК Утрехт
- ↑ 18.09.1985. ФК Утрехт 2–1 «Динамо» Киев
- ↑ 06.11.1985. «Динамо» Киев 3–0 «Университатя» Крайова
- ↑ 23.10.1985. «Университатя» Крайова 0–0 «Динамо» Киев
- ↑ 19.03.1986. «Динамо» Киев 5–1 «Рапид» (Вена)
- ↑ 02.04.1986. «Динамо» Киев 3–0 «Дукла» Прага
- ↑ 16.04.1986. «Дукла» Прага 1–1 «Динамо» Киев
- ↑ 02.05.1986. «Атлетико» Мадрид 0–3 «Динамо» Киев
- ↑ 01.10.1986. «Динамо» Киев 2–0 «Берое» Стара Загора
- ↑ 17.09.1986. «Берое» Стара Загора 0–3 «Динамо» Киев
- ↑ 02.05.1986. «Селтик» Глазго 1–1 «Динамо» Киев
- ↑ 24.02.1987. «Стяуа» Бухарест 0–1 «Динамо» Киев
- ↑ 04.03.1987. «Бешикташ» Стамбул 0–5 «Динамо» Киев
- ↑ 18.03.1987. «Динамо» Киев 2–0 «Бешикташ» Стамбул
- ↑ 08.04.1987. ФК Порту 2–1 «Динамо» Киев
- ↑ 22.04.1987. «Динамо» Киев 1–2 ФК Порту
- ↑ 01.03.1989. Juventus 2–0 Napoli
- ↑ 12.09.1989. Górnik Zabrze 0–1 Juventus
- ↑ 27.09.1989. Juventus 4–2 Górnik Zabrze
- ↑ 18.10.1989. Paris Saint-Germain 0–1 Juventus
- ↑ 01.11.1989. Juventus 2–1 Paris Saint-Germain
- ↑ ზავაროვი ეროვნული ნაკრების მაისურით
- ↑ ზავაროვი 1990 წლის მსოფლიო ჩემპიონატზე
- ↑ 07.08.1985. სსრკ 2–0 რუმინეთი
- ↑ 25.09.1985. სსრკ 1–0 დანია
- ↑ 16.10.1985. სსრკ 2–0 ირლანდია
- ↑ 30.10.1985. სსრკ 1–0 ნორვეგია
- ↑ 22.01.1986. ესპანეთი 2–0 სსრკ
- ↑ 19.02.1986. მექსიკა 1–0 სსრკ
- ↑ 26.03.1986. სსრკ 0–1 ინგლისი
- ↑ 02.06.1986. სსრკ 6–0 უნგრეთი
- ↑ ЧМ 1986 групповой этап СССР 6–0 Венгрия
- ↑ 05.06.1986. საფრანგეთი 1–1 სსრკ
- ↑ Чемпионат Мира 1986. Франция СССР
- ↑ 09.06.1986. სსრკ 2–0 კანადა
- ↑ СССР–Канада.Чемп. мира по футболу 1986
- ↑ 15.06.1986. სსრკ 3–4 ბელგია
- ↑ Soviet Union 3-4 Belgium world cup 1986
- ↑ 20.08.1986. შვედეთი 0–0 სსრკ
- ↑ 24.09.1986. ისლანდია 1–1 სსრკ
- ↑ 11.10.1986. საფრანგეთი 0–2 სსრკ
- ↑ Отб. матч ЧЕ 1986 Франция 0–2 СССР
- ↑ 29.10.1986. სსრკ 4–0 ნორვეგია
- ↑ 18.02.1987. უელსი 0–0 სსრკ
- ↑ 29.04.1987. სსრკ 2–0 გდრ
- ↑ 03.06.1987. ნორვეგია 0–1 სსრკ
- ↑ 10.10.1987. გდრ 1–1 სსრკ
- ↑ 23.03.1988. საბერძნეთი 0–4 სსრკ
- ↑ 31.03.1988. არგენტინა 2–4 სსრკ
- ↑ 02.04.1988. შვედეთი 2–0 სსრკ
- ↑ 02.04.1988. ჩეხოსლოვაკია 1–1 სსრკ
- ↑ 12.06.1988. ნიდერლანდები 0–1 სსრკ
- ↑ 15.06.1988. ირლანდია 1–1 სსრკ
- ↑ 18.06.1988. ინგლისი 1–3 სსრკ
- ↑ 22.06.1988. სსრკ 2–0 იტალია
- ↑ 25.06.1988. ნიდერლანდები 2–0 სსრკ
- ↑ 17.08.1988. ფინეთი 0–0 სსრკ
- ↑ 31.08.1988. ისლანდია 1–1 სსრკ
- ↑ 19.10.1988. სსრკ 2–0 ავსტრია
- ↑ 22.03.1989. ნიდერლანდები 2–0 სსრკ
- ↑ 26.04.1989. სსრკ 3–0 გდრ
- ↑ 10.05.1989. თურქეთი 0–1 სსრკ
- ↑ 31.05.1989. სსრკ 1–1 ისლანდია
- ↑ 06.09.1989. ავსტრია 0–0 სსრკ
- ↑ 08.10.1989. გდრ 2–1 სსრკ
- ↑ 15.11.1989. სსრკ 2–0 თურქეთი
- ↑ 09.06.1990. რუმინეთი 2–0 სსრკ
- ↑ 13.06.1990. არგენტინა 2–0 სსრკ
- ↑ 18.06.1990. კამერუნი 0–4 სსრკ // FootballFacts.ru
- ↑ Aleksandr Zavarov - national football team player
- ↑ USSR v Canada, 09 June 1986
- ↑ USSR v East Germany, 29 April 1987
- ↑ Norway v USSR, 03 June 1987
- ↑ 116.0 116.1 Argentina vs. Soviet Union | 1988
- ↑ 117.0 117.1 1988. Argentina — USSR — 2–4
- ↑ 118.0 118.1 1988 (March 31) USSR 4 — Argentina 2
- ↑ Argentina v USSR, 31 March 1988
- ↑ USSR v Austria, 19 October 1988
- ↑ 121.0 121.1 Камерун 0–4 СССР. FIFA World Cup 1990
- ↑ Cameroon v USSR, 18 June 1990
- ↑ Новости футбола
- ↑ Заваров возглавил швейцарский «Виль»
- ↑ Никогда не был оторван от Украины
- ↑ Футбол
- ↑ 127.0 127.1 Один на один С Александром Львовым
- ↑ Чемпионат Украины. 18-й тур
- ↑ Литовченко поменял Харьков на Харьков.
- ↑ Чемпионат Украины. 28-й тур.
- ↑ Заваров приступает к работе в «Москве»
- ↑ Заваров стал главным тренером киевского "Арсенала"
- ↑ Юрий Юрис. Спорт-Экспресс
- ↑ «Мы напомнили игрокам, что они — элита нашего футбола»
- ↑ 135.0 135.1 Zavarov, un talento rimasto incompiuto
- ↑ 136.0 136.1 Il trampolino di lancio Zavarov... quando l' Euro fa volare
- ↑ 137.0 137.1 Gli eroi in bianconero: Aleksandr Zavarov
- ↑ 138.0 138.1 NUOVI MAESTRI ALL' OPERA // La Repubblica
- ↑ 139.0 139.1 PARLACI DI TE UOMO DI KIEV // La Repubblica
- ↑ Lo Shevchenko segreto // La Gazzetta dello Sport
- ↑ 141.0 141.1 LO CHIAMAVANO SACHA IL BIDONE // La Repubblica
- ↑ 142.0 142.1 142.2 142.3 'FATEMI TORNARE NELLA MIA KIEV'
- ↑ DUE CAMPIONI DA SCOPRIRE // La Repubblica
- ↑ CERCANDO IL VERO ZAVAROV // La Repubblica
- ↑ La chimera di Magrin // Il Corriere della Sera
- ↑ Валерій Заваров // arsenal-kiev.com.ua
- ↑ მე-6 ადგილი.
- ↑ მე-17–20 ადგილი.
- ↑ მე-8 ადგილი.
- ↑ მე-23–30 ადგილი.
- ↑ «Клуб Олега Блохина: Награды нашли своих героев»
- ↑ На „Олимпийском“ наградили бомбардиров клуба Блохина»
- ↑ Указ президента Украины N 795/2004
- ↑ Указ Президента України № 210/2016
| |||||
| |||||||
.svg){kind=small}
| |||||||
| |||||||
- საბჭოთა კავშირის სპორტის დამსახურებული ოსტატები
- დაბადებული 1961
- დაბადებული 26 აპრილი
- უკრაინელი ფეხბურთელები
- საბჭოთა ფეხბურთელები
- საბჭოთა კავშირის საფეხბურთო ჩემპიონატის ფეხბურთელები
- დონის როსტოვის სკვო-ს ფეხბურთელები
- ლუჰანსკის ზარიას ფეხბურთელები
- კიევის დინამოს ფეხბურთელები
- სერია A-ს ფეხბურთელები
- იუვენტუსის ფეხბურთელები
- ლიგა 1-ის ფეხბურთელები
- ლიგა 2-ის ფეხბურთელები
- ნანსის ფეხბურთელები
- საბჭოთა კავშირის ნაკრების ფეხბურთელები
- 1988 წლის ევროპის საფეხბურთო ჩემპიონატის ფეხბურთელები
- 1986 წლის მსოფლიო საფეხბურთო ჩემპიონატის ფეხბურთელები
- 1990 წლის მსოფლიო საფეხბურთო ჩემპიონატის ფეხბურთელები
- საბჭოთა კავშირის საერთაშორისო კლასის სპორტის ოსტატები
- უკრაინელი ფეხბურთის მწვრთნელები
- გრიგორი ფედოტოვის კლუბის წევრები